Terwijl de westelijke Pacific getroffen wordt door de ene na de andere zware tropische cycloon, is het orkanenseizoen op de Atlantische Oceaan tot dusver erg rustig verlopen. Tot gisteren waren slechts zes tropische systemen sterk genoeg geworden om een naam te krijgen en daarvan wisten er twee – Bill en Fred - tot orkaankracht uit te groeien. Bill wist het zelfs tot een zogenaamde ‘zware orkaan’ te brengen. Hij kwam tot een categorie vier, op de orkaanschaal, die van 1 tot 5 loopt. Gelukkig voor een ieder bleef Bill boven open water razen, slechts een paar kleine eilandjes ondervonden de furie van deze cycloon.

Inmiddels is de volgende tropische storm tot ontwikkeling gekomen, met de naam Grace. Op zich is dat niet opvallend, maar dit is echter een zeer opmerkelijk systeem. Nog nooit eerder namelijk, voor zover bekend, wist een tropische storm zich zo ver noordelijk en oostelijk te ontwikkelen. We zetten de feiten op een rijtje.

De historie.

Europa wordt nooit getroffen door een tropische storm, althans een depressie die nog alle kenmerken vertoont van een tropisch systeem. Dat betekent een frontenloos, rond of ovaal lagedrukgebied dat geheel gevuld is met warme en vochtige lucht en voorzien is van een ‘oog’ in het centrum waarin het relatief rustig is. De sterkste winden vinden we juist in een band rondom dit oog.

Uiteraard hebben we wel eens last van een depressie die uit een voormalige tropische storm of cycloon is ontstaan en ook dan kan het flink regenen of waaien, of zelfs stormen. Zo’n systeem is dan eigenlijk getransformeerd tot een echte herfstdepressie, die zich uitleeft langs en op de grens van diverse luchtsoorten.   

Het was dan ook opmerkelijk dat op 8 oktober 2005 een tropische storm met de naam Vince, in het uiterste zuidwesten van Spanje, aan land wist te komen. De gemiddelde wind was toen al afgezwakt tot een dikke windkracht acht en de regen die er viel, zo’n 15 tot 50 mm, was in het droge gebied meer dan welkom.  Maar nu is daar dan Grace.

Grace: een opmerkelijke storm.

In de inleiding schreven we het al, qua hurricanes is het dit jaar op de Atlantische Oceaan behoorlijk rustig gebleven. Afgelopen vrijdag of zaterdag tekende de National Hurricane Center op haar kaarten een gebied in nabij de Azoren, waar een cluster van onweersbuien was te zien. De verwachting was dat dit gebied zich niet verder zou organiseren terwijl het naar het noorden trok; de kans dat de buien tot een tropische cycloon zouden uitgroeien binnen 48 uur, werd op kleiner dan 30% geschat. Dat leek een juiste inschatting te zijn, want al bij de volgende update zes uren later, werd het gebied al niet eens meer ingetekend.

Het was dan ook een complete verrassing toen gisterenavond opeens bleek dat de buien toch tot een actief systeem uitgegroeid bleken te zijn! Uit bestuderingen van de satellietfoto’s en metingen bleek dat er niet alleen sprake was van een tropische depressie, maar dat het systeem zo sterk was, dat er meteen van een tropische storm gesproken kon worden. Daarvan is sprake zodra de maximale gemiddelde windkracht gedurende minstens één minuut, 8 Bft of meer bedraagt. De windkracht werd echter meteen al ingeschat op een 10 Bft, een zware storm dus, en zo kreeg het systeem de naam Grace.

Op de satellietbeelden elders op deze site te zien dat Grace zich op een zeer opmerkelijke positie bevond en bevindt. Om 11 uur onze tijd vanochtend bevond het centrum van de storm zich 940 km ten noordoosten van de Azoren, op 43 graden noorderbreedte en 18 graden westerlengte, ter hoogte van de Pyreneeën dus, maar een stuk westelijker. Grace zal nog verder noordwaarts weten te komen, want haar koers is noordoost tot noord.

Is Grace wel een échte tropische storm?

Op de satellietbeelden is te zien hoe klein Grace eigenlijk is, maar dat ze er wel als een échte cycloon uitziet. Ze is kogelrond en had vanochtend een prachtig oog. Vanochtend is Grace zelfs nog iets verder in kracht toegenomen. Rond het oog woedde nu een volle windkracht elf met 60 knopen gemiddeld, oftewel 110 km/uur en windstoten tot 75 knopen, bijna 140 km/uur.

Het is verbazend dat het systeem zo toch bijna tot een orkaan wist uit te groeien, want de plek waar dit gebeurde, lijkt niet zo geschikt te zijn voor de ontwikkeling van een cycloon. Het zeewater ter plekke ligt met 20 graden duidelijk onder de 27 graden, die ongeveer als ondergrens geldt als zijnde gunstig voor de ontwikkeling van een tropische storm. De bovenlucht is ook relatief koud en daarmee lijkt Grace de ideale tussenweg te hebben gevonden tussen een ‘echte’ tropische storm en een zogenaamde ‘polar low’, die juist op hoge breedte in de winter in zeer koude lucht ontstaat. Maar dat maakt de ontwikkelingen niet minder opmerkelijk.

Duidelijk is in ieder geval dat Grace de komende uren en dagen boven steeds koeler zeewater gaat komen en ook te maken krijgt met een toenemende zuidzuidwestelijke windschering, die gekoppeld is aan een veel omvangrijkere depressie ten westen van de Golf van Biskaje. Door deze flinke depressie zal Grace dan ook al binnen twee etmalen worden opgenomen en de wind zal dan ook sterk zijn afgenomen.

Het is trouwens bepaald niet ondenkbaar dat uitlopers van deze storing juist op woensdag over ons land zullen trekken en zo een kletsnatte dag zullen veroorzaken, maar niet met veel wind trouwens. Mocht Grace toch andere plannen hebben, dan zullen wij u daar daarvan op de hoogte blijven houden. Ondertussen kunt u zelf de koers, kracht en andere relevante informatie over Grace (maar ook van andere tropische stormen) vinden op www.weer.nl